Συγκριτικά μεγέθη των Πλανητών του Πλανητικού μας συστήματος
Πλούτωνας
Δορυφόροι
Ο Χάρος ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά του και έχει μέγεθος
μεγαλύτερο από τον μισό Πλούτωνα και η Νύχτα και η Ύδρα
οι οποίοι είναι μικροί και βρίσκονται αρκετά μακριά του.
Μετά τον Ποσειδώνα, σχεδόν στην διπλάσια απόσταση από τον Ήλιο από τον
αέριο γίγαντα υπάρχει η ζώνη του Kuiper. Η ζώνη αυτή είναι παρόμοια με την ζώνη
των αστεροειδών η οποία βρίσκεται μεταξύ Άρη και Δία διαφέρει όμως σε αρκετά
σημεία από αυτήν. Είναι 20 φορές πιο πλατιά, ενώ η συνολική μάζα των σωμάτων
της είναι περίπου 20 με 200 φορές μεγαλύτερη. Στην ζώνη αυτή ανακαλύφθηκε το
1930 ο Πλούτωνας από τον Αμερικανό αστρονόμο Clyde Tombaugh και ύστερα από
έρευνα για ένα μεγαλύτερο πλανήτη, καθώς σύμφωνα με τον αστρονόμο Percival
Lowell θα έπρεπε να υπάρχει ένας πλανήτης με σχεδόν επτά φορές την γήινη μάζα
για να εξηγηθούν οι παρέλξεις της τροχιάς του Ποσειδώνα.
Όσο και αν φαίνεται αρχικά εύκολο να πούμε ότι αυτό είναι ένας πλανήτης για
κάποιο ουράνιο σώμα, θα πρέπει να έχουμε στο νου μας πριν δώσουμε την
απάντηση, το τι είναι ένας πλανήτης, τι θεωρούμε πλανήτη. Οι αστρονόμοι
αποφάσισαν το 2006 στην παγκόσμια σύνοδό τους, την εισαγωγή ενός καινούριου
όρου στην αστρονομία, αυτού του νάνου πλανήτη, με την οποία επέρχεται
διαχωρισμός μεταξύ πλανήτη και νάνου πλανήτη. Σύμφωνα λοιπόν με τους
αστρονόμους, πλανήτης είναι το σώμα που, α) βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον
Ήλιο, β) δεν είναι δορυφόρος, δεν βρίσκεται δηλαδή σε τροχιά γύρω από κάποιον
άλλο πλανήτη, γ) έχει ικανοποιητική μάζα ώστε να έχει αναπτύξει ένα σφαιρικό
σχήμα (κάτι τέτοιο συμβαίνει όταν το σώμα έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 800
περίπου Km) και δ) όταν έχει καθαρίσει την περιοχή γύρω από την τροχιά του. Ο
Πλούτωνας σύμφωνα με τον τελευταίο αυτό ορισμό, συγκαταλέγεται πλέον στους
νάνους πλανήτες καθώς δεν έχει καθαρίσει την τροχιά του αφού στην ζώνη που
βρίσκεται υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα αντικείμενα, ενώ σε αυτήν τους την
απόφαση συνηγόρησαν τόσο το μικρό του μέγεθος όσο και το γεγονός ότι
περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο κατά την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν των
άλλων πλανητών.
Η έξοδος του Πλούτωνα από τον κατάλογο των πλανητών του ηλιακού μας
συστήματος, δυσαρέστησε πολλούς επιστήμονες καθώς ο Πλούτωνας βρισκόταν
εκεί για 76 χρόνια. Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον δοθεί ξανά ένας νέος ορισμός
και ο Πλούτωνας ξαναεισέλθει στην λίστα από την οποία τον απέβαλλαν. Επίσης,
ταυτόχρονα με την αποπομπή του από την λίστα αυτή, του πήραν και το όνομά του.
Πλέον, τον ονομάζουν 134340 καθώς αποφάσισαν ότι δεν αξίζει να φέρει το όνομα
του μυθικού θεού ένα τόσο κοινό ουράνιο σώμα. Για λόγους τόσο ιστορικούς όσο
και διαφωνίας μας με την αποπομπή του Πλούτωνα από την λίστα των πλανητών,
θεωρήσαμε σωστό να τον αναφέρουμε εδώ ως έναν από τους πλανήτες του
ηλιακού μας συστήματος. Η ιδιομορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του
πλανήτη φανερώνουν ότι και ο μυθικός θεός, ο άρχοντας του Κάτω Κόσμου, ο
οποίος αποτελούσε μυστήριο και ήταν ο πιο απρόσιτος και ακατάληπτος από όλους
τους θεούς, γεγονός όμως που δεν έκανε τον κόσμο να τον ξεχάσει και να του
αφαιρέσει την εξουσία.
Ο Πλούτωνας κινείται σε μία τροχιά πολύ ελλειπτική γύρω από τον Ήλιο. Στο
περιήλιο απέχει 29, ενώ στο αφήλιο 49 αστρονομικές μονάδες από τον Ήλιο. Λόγω
της κίνησής του αυτή, η τροχιά του τέμνει την τροχιά του Ποσειδώνα δύο φορές
κάθε 248 χρόνια όσο και διαρκεί μία πλήρης περιφορά του γύρω από τον Ήλιο.
Ακόμη εξαιτίας της μεγάλης διαφοράς στην απόστασή του από τον Ήλιο, η ενέργεια
που δέχεται από αυτόν παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση. Ο Πλούτωνας εμφανίζει
ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Όταν βρίσκεται κοντά στον Ήλιο, φαίνεται να έχει ένα
λεπτό στρώμα αραιής ατμόσφαιρας γύρω του, η οποία όμως ατμόσφαιρα όταν ο
πλανήτης απομακρύνεται από τον Ήλιο παγώνει και πέφτει στην επιφάνειά του.
Όταν ξαναπλησιάζει τον Ήλιο τότε εξαχνώνεται από την παγωμένη του επιφάνια
και ξαναδημιουργείται η ατμόσφαιρά του, σε ένα αέναο κύκλο θανάτου και
αναδημιουργίας.
Ο Πλούτωνας έχει περίπου διάμετρο 2304 Km κάτι που τον καθιστά μικρότερο
και από την Σελήνη. Πολύ κοντά στον πλανήτη βρίσκεται ο δορυφόρος του ο
Χάροντας (ανακαλύφθηκε το 1978), ο οποίος είναι πολύ μεγάλος (1207 Km
διάμετρος) για έναν τέτοιο μικρό πλανήτη. Αυτό κάνει πολλούς να τους
χαρακτηρίζουν όχι ως πλανήτη και δορυφόρο αλλά ως ένα σύστημα διπλού
πλανήτη, χωρίς ωστόσο ο ακριβής ορισμός διπλού πλανήτη να έχει ακόμη
καθορισθεί. Εκτός από τον Χάροντα, ο Πλούτωνας διαθέτει δύο ακόμη μικρότερος
δορυφόρους, την Νύχτα και την Ύδρα, οι οποίοι βρίσκονται αρκετά πιο μακριά και
είναι σημαντικά μικρότεροι σε μέγεθος (με περίπου 50 Km διάμετρο).
Λίγο πιο έξω στη ζώνη Kuiper ανακαλύφθηκε ακόμη ένας νάνος πλανήτης, η
Έριδα, η οποία πήρε το όνομά της από την αρχαία θεά της φιλονικίας καθώς
αποτέλεσε αντικείμενο έντονης διαμάχης μεταξύ των αστρονόμων. Η Έριδα αρχικά
είχε ονομαστεί ως Ζήνα από το όνομα της τηλεοπτικής σειράς και στον δορυφόρο
της που τώρα ονομάζεται Δυσνομία είχαν δώσει αρχικά το όνομα Γκαμπριέλα. Η
Έριδα είχε προταθεί ως ο δέκατος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος όμως κάτι
τέτοιο απορρίφθηκε και συγκαταλέχθηκε στους νάνους πλανήτες. Η Έριδα είναι
σχεδόν 5% μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα ενώ κινείται σε μία τροχιά σχεδόν σε
διπλάσια απόσταση από τον Πλούτωνα γύρω από τον Ήλιο.