Συγκριτικά μεγέθη των Πλανητών του Πλανητικού μας συστήματος
Άρης
Δορυφόροι
Δύο. Ο Φόβος και ο Δείμος.
Ο κόκκινος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος είναι ο Άρης. Ο Άρης είναι ο
τέταρτος σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης και ο αμέσως επόμενος μετά την Γη.
Η ερυθρωπή του απόχρωση, οφείλεται στα οξείδια του σιδήρου (σκουριά) που
έχουν σχηματιστεί στην επιφάνειά του. Η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο, είναι
αρκετά ελλειπτική και η απόστασή του από αυτόν κυμαίνεται από 205 έως 250
εκατομμύρια Km.
Ο πλανήτης αυτός, από πολύ νωρίς τράβηξε την προσοχή και το ενδιαφέρον του
ανθρώπου καθώς σημάδια στην επιφάνειά του, όπως κανάλια και μία γεωμορφή
που θυμίζει ανθρώπινο πρόσωπο, ενέπνευσε πολλούς να δημιουργήσουν σενάρια
για ύπαρξη νοήμονος ζωής στον πλανήτη. Οι συνθήκες στον Άρη, όσων αφορά την
δυνατότητα ύπαρξης του ανθρώπου σε αυτόν, παρόλο που είναι οι καλύτερες από
οποιονδήποτε άλλο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος (εξαιρουμένης φυσικά
της Γης) δεν είναι ευνοϊκές. Ο Άρης έχει μία πολύ αραιή ατμόσφαιρα και η
ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια του πλανήτη είναι περίπου ίση με το 1% της
πίεσης στην Γη. Η Πολύ λεπτή αυτή ατμόσφαιρα, αποτελείται κυρίως από διοξείδιο
του άνθρακα σε ποσοστό περίπου ίσο με 95%, άζωτο περίπου 3%, αργό περίπου
1,5% ενώ υπάρχει και λίγο οξυγόνο και υδρατμοί οι οποίοι μπορούν να
σχηματίσουν σύννεφα. Καθώς η μάζα του πλανήτη είναι αρκετά μικρότερη από της
Γης, η βαρυτική έλξη είναι περίπου ίση με το 1/3 αυτής της Γης. Ακόμη υπάρχει
έντονη διακύμανση στην θερμοκρασία ανάμεσα σε ημέρα και νύχτα. Ο Άρης κάνει
μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά του σχεδόν στον ίδιο χρόνο με την Γη. Η
θερμοκρασία στην επιφάνειά του κατά την διάρκεια της ημέρας μπορεί να ανέβει
στου 20 βαθμούς Κελσίου ενώ κατά την διάρκεια της νύχτας κατεβαίνει στο -140
βαθμούς.
Στους πόλους του πλανήτη μπορούμε να διακρίνουμε, σαν καπάκια, παγωμένες
περιοχές. Είναι σήμερα γνωστό πως εκεί βρίσκεται παγωμένο νερό αλλά και πάγος
διοξειδίου του άνθρακα ο όγκος του οποίου ανάλογα με την θερμοκρασία μπορεί
να αυξομειώνεται. Πιστεύεται πως πριν εκατομμύρια χρόνια νερό έρεε στην
επιφάνεια του πλανήτη και σχημάτιζε λίμνες, ποτάμια ακόμη και ωκεανούς.
Απόδειξη για το παραπάνω αποτελεί η εύρεση στον πλανήτη ιζηματογενών
πετρωμάτων και μορφών τα οποία δημιουργήθηκαν σε κάποια περιοχή με νερό.
Μεγάλες περιοχές που πιστεύεται ότι καλύπτονταν από νερό εμφανίζουν πολύ
μικρότερο αριθμό κρατήρων σε σχέση με την υπόλοιπη επιφάνεια του πλανήτη
στην οποία τα σημάδια από την πρόσκρουση ξένων σωμάτων είναι πολυάριθμα.
Ακόμη, υπάρχουν σε σημεία σημάδια από την διάβρωση που προκάλεσε το νερό,
σημάδια που με το πέρασμα του χρόνου σβήνουν. Το νερό όμως αυτό σταδιακά
εξαφανίστηκε από την επιφάνεια και βρίσκεται πλέον μόνο στους πόλους ενώ δεν
είναι απίθανο να υπάρχει και στο υπέδαφος του πλανήτη. Η ύπαρξη έστω και αυτής
της αραιής ατμόσφαιρας σε συνδυασμό με την κίνηση του πλανήτη και τις
θερμοκρασιακές διαφορές στην επιφάνειά του δημιουργούν ασθενής ανέμους οι
οποίοι είναι ικανοί να μεταφέρουν την ψιλή άμμο και να δημιουργήσουν
ανεμοθύελλες και αμμόλοφους. Ακόμη ακριβώς λόγω της μικρής πυκνότητας του
αέρα ο ήχος στον Άρη διαδίδεται σε πολύ μικρότερη απόσταση και με πολύ
χαμηλότερη ένταση από ότι στην Γη.
Ο Άρης ήταν ο πρώτος πλανήτης στον οποίο προσεδαφίστηκε όχημα από την Γη
εξαιτίας της πολύς μικρής απόστασής του. Σήμερα, όταν ο Άρης βρίσκεται σε
αντίθεση, δηλαδή όταν υπάρχει ευθυγράμμιση Ήλιου-Γης-Άρη, ο Άρης βρίσκεται
τόσο κοντά στην Γη που ένα ερευνητικό όχημα χρειάζεται μόλις 6 μήνες για να τον
φτάσει. Την περίοδο αυτή, ο Άρης είναι ορατός ως ένα κόκκινο αστέρι στον ουρανό
και η παρατήρησή του είναι πολύ εύκολη και όμορφη. Όταν βρίσκεται μακριά η
παρατήρησή του είναι πολύ δύσκολη.
Ο Άρης διαθέτει ένα πολύ ασθενές μαγνητικό πεδίο ίσο με 2 χιλιοστά του
γήινου πεδίου κάνοντας τους επιστήμονες να πιστεύουν πως δεν έχει καυτό ρευστό
πυρήνα. Παρόλα αυτά βέβαια η ύπαρξη λάβας στο εσωτερικό του είναι πολύ
πιθανή καθώς στην επιφάνειά του υπάρχουν πολλά ηφαίστεια που μαρτυρούν την
ηφαιστειακή δραστηριότητα του παρελθόντος. Στις μέρες μας δεν παρατηρείται
εκροή λάβας στον πλανήτη, δεν έχουμε στοιχεία σεισμικής ενεργοποίησής του, και
πιστεύεται πως στον πλανήτη δεν υπάρχουν τεκτονικές πλάκες όπως στην Γη. Οι
εκροές που έγιναν κατά το παρελθόν, έγιναν σε σημεία αυξημένης εσωτερικής
θερμοκρασίας και μικρής αντίστασης. Στον Άρη υπάρχει το μεγαλύτερο βουνό του
ηλιακού μας συστήματος και του έχει δοθεί το όνομα Όλυμπος. Ο Όλυμπος είναι
ένα ηφαίστειο διαμέτρου περίπου 500 Km, και ύψους που φτάνει τα 25 Km, τρεις
σχεδόν φορές το ύψος της υψηλότερης κορυφής στην Γη, του Έβερεστ. Η τελευταία
ηφαιστειακή δραστηριότητα του πλανήτη, όπως προκύπτει από γεωλογικά
δεδομένα χρονολογείται στα 140 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα και αν και αυτό
φαίνεται πολύ μακρινό σε ανθρώπινη κλίμακα ώστε κάποιος να συμπεραίνει πως η
ηφαιστειότητα του Άρη τελείωσε, εξετάζοντάς το σε γεωλογική πλανητική κλίμακα
πιθανή ηφαιστειακή επαναδραστηριοποίηση δεν πρέπει να αποκλείεται.
Ο φόβος και ο Δείμος, οι δύο δορυφόροι του Άρη, έχουν ακανόνιστο σχήμα,
γεμάτο κρατήρες. Αυτό το σχήμα φανερώνει πως οι δύο δορυφόροι, είναι στην
πραγματικότητα αστεροειδείς οι οποίοι προήλθαν από το εξωτερικό ηλιακό
σύστημα και περνώντας πολύ κοντά στον πλανήτη, εγκλωβιστήκαν από την
βαρυτική του έλξη. Πρόκειται για του δύο μικρότερους δορυφόρους του ηλιακού
μας συστήματος οι οποίοι εκτός της προέλευσής τους παρουσιάζουν ένα ίσως
ακόμη μεγαλύτερο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: οδηγούνται στον θάνατό τους με
γοργούς ρυθμούς. Ο Φόβος ο οποίος είναι και ο μεγαλύτερος από τους δύο με
μεγάλο άξονα περίπου 27 Km βρίσκεται σήμερα σε απόσταση περίπου ίση με 9 Km
από τον Άρη ενώ η τροχιά γύρω από τον πλανήτη είναι σπειροειδής και η απόστασή
του από αυτόν συνεχώς μειώνεται. Υπολογίζεται ότι σε περίπου 100 εκατομμύρια
χρόνια εξαιτίας της βαρυτικής έλξης του Άρη, ο Φόβος θα διαλυθεί λίγο πριν την
συντριβή του και ολοκληρωτική καταστροφή του στην επιφάνεια του Άρη. Την ίδια
μοίρα θα έχει πιθανότατα και ο Δείμος ο οποίος είναι ακόμη μικρότερος, με μεγάλο
άξονα περίπου 15 Km και βρίσκεται πιο μακριά, σε μία απόσταση περίπου ίση με 23
Km από τον Άρη.